Osteoporoza nie boli
Najgorsze jest to, że osteoporoza nie boli. A może najlepsze? Nie czujemy bólu – to dobrze. Jest jednak druga strona medalu: nie czujemy bólu, innych objawów, myślimy więc, że nic się nie dzieje. Większość osób wykonujących densytometrię w ramach badań przesiewowych lub zaleceń lekarza jest zaskoczonych. Osteoporoza u mnie?! Przecież …. i tutaj cała lista „dowodów”, że to niemożliwe, ponieważ zdrowo się odżywiam, uprawiam sport, dobrze się czuję, wymieniać by można bez końca. Ale czy sprawdzałam/em ostatnio poziom witaminy D? Czy suplementuję? A jeśli tak to czy na pewno odpowiednim preparatem? Czy nie występują u mnie inne czynniki ryzyka? Dopóki jest dobrze nikt się nad tym nie zastanawia. Niestety „źle” w przypadku osteoporozy najczęściej oznacza niskoenergetyczne złamanie lub złamanie samoistne. Nie ma wcześniej bólu czy widocznych zmian „na zewnątrz”. Zdecydowanie lepiej zapobiegać niż leczyć! W przypadku osteoporozy szczególnie. Złamania w przebiegu osteoporozy dotyczyć mogą bowiem wszystkich kości długich, a nawet kręgosłupa. A wystarczy się zbadać, szybko, bezinwazyjnie, bezboleśnie i uniknąć tragicznym skutkom.
Japońscy badacze alarmują
W pracy japońskich badaczy, opublikowanej w roku 2019, wskazuje się na ogromną niewiedzę pacjentów, chorych na osteoporozę. Według badania ROAD (Research on Osteoarthritis Against Disability) szacuje się, że w Japonii liczba osób chorych na osteoporozę wynosi ponad 10 milionów, podczas gdy zaledwie 500 tysięcy pacjentów jest leczonych. Oznacza to, że zaledwie 5% chorych podejmuje leczenie. W swojej pracy wskazują na zwiększone ryzyko złamań u osób z utratą kości spowodowaną osteoporozą. Jednocześnie sugerują, że rokowanie po złamaniach kości udowej i kompresyjnych złamaniach nie jest dobre.
Czynniki ryzyka osteoporozy
Przebudowa kości trwa przez całe życie. Naprzemienna resorpcja tkanki i jej tworzenie przebiega w organizmie w sposób ciągły. Problem występuje kiedy dochodzi do zaburzenia równowagi między resorpcją, a tworzeniem nowej tkanki. Kości traci swoją gęstość (wypełnienie), a tym samym jest narażona na uszkodzenie i złamania. Jako główne czynniki ryzyka osteoporozy wskazuje się niedobór witaminy D i okres pomenopauzalny (zaburzenia hormonalne). Amerykańskie Towarzystwie Badań Kości i Minerałów (ASBMR) i National Osteoporosis Foundation (NOF) wskazują także nieprawidłowy metabolizm glukozy (cukrzyca), przewlekłą chorobę nerek czy zaburzenia metaboliczne (zaburzenia przemiany materii CKD-MBD) jako czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia niedoborów kostnych. Podsumowując, jako czynniki ryzyka wystąpienia osteoporozy wskazuje się: płeć żeńską w wieku powyżej 65. roku życia (jako badanie posiewowe), niską masę ciała, osoby chorujące przewlekle (choroby reumatyczne, choroby nerek, zaburzenia hormonalne), niedobór witaminy D, zmniejszoną podaż wapnia w diecie, wystąpienie złamań niskoenergetycznych, przyjmowanie hormonalnej terapii zastępczej, okres pomenopauzalny, niską aktywność fizyczną, palenie papierosów oraz picie alkoholu. Zaleca się także wykonanie badania u kobiet po kilku porodach, które miały miejsce w krótkim odstępie czasu (ze względu na zmiany hormonalne).
Diagnostyka osteoporozy (dentystometria, BMD)
Diagnoza osteoporozy stawiana jest na podstawie wywiadu dotyczącego historii złamań, badań laboratoryjnych, ale przede wszystkim na podstawie badania obrazowego jakim jest densytometria. Badanie można wykonać z kości piętowej lub kręgosłupa i kości biodrowej. Dwa ostatnie są zdecydowanie bardziej dokładne i wskazane. Badanie trwa kilka minut, jest bezbolesne, a dawka promieniowania jaka jest wykorzystywana nie jest dawką szkodliwą dla organizmu. Z tego powodu zaleca się profilaktyczne wykonywanie badania densytometrycznego u wszystkich kobiet po menopauzie lub po 65 roku życia, a także innych osób z grupy ryzyka.
Leczenie osteoporozy
W badaniach naukowych wykazano, że leczenie farmakologiczne, które ma za zadanie wyrównanie równowagi między resorpcją i tworzeniem kości, jest skuteczne w pierwotnej profilaktyce osteoporozy oraz wtórnie zapobiega złamaniom. W leczeniu podaje się w pierwszej kolejności preparaty bisfosfonianowe (kwas alendronowy, kwas rizedronowy), , przeciwciała anty-RANKL (denosumab), selektywne modulatory receptora estrogenowego (raloksyfen) i ludzki hormon przytarczyc jako promotor tworzenia kości. Nowoczesne leki podawane są zaledwie raz w tygodniu, raz w miesiącu lub nawet raz na pół roku.
Bibliografia:
- Hinoi E, Arai K, The Future of Osteoporosis Research and Treatment. Yakugaku Zasshi. 2019;139(1):13-14. doi: 10.1248/yakushi.18-00154-F.
- Nakayama H, Toho H, Sone T, Utility of radius bone densitometry for the treatment of osteoporosis with once-weekly teriparatide therapy. Osteoporos Sarcopenia. 2018 Mar;4(1):29-32. doi: 10.1016/j.afos.2018.02.001. Epub 2018 Mar 5.
głosów: 0